محققان پژوهشكده ليزر و پلاسماي دانشگاه شهيد بهشتي موفق به تشخيص بيماري تيروئيد با استفاده از طيف ناخن دست انسان در مقياس آزمايشگاهي شدند.
مريم بحريني، دانشجوي دكتري پژوهشكده ليزر و پلاسماي دانشگاه شهيد بهشتي و مجري طرح در گفت‌وگو با ايسنا اظهار كرد: در اين طرح از تركيب سه روش فيزيكي (اسپكتروسكوپي)، پزشكي (دريافت نمونه‌هاي بيولوژيكي ناخن) و روش آماري تحليل تابع تفكيكي براي تشخيص بيماري استفاده شد؛ به گونه‌اي كه روش طيف سنجي فروشكست القاي ليزري براي بررسي عناصر معدني ناخن 29 فرد سالم و بيمار تيروئيدي كم‌كار و پركار در اين پروژه تحقيقاتي به كار رفته و با استفاده از شدت نسبي خطوط طيفي و به كارگيري روش آماري تحليل تابع تفكيكي، گروه‌هاي سالم و بيمار از هم تفكيك شدند.
وي با بيان اين كه تاكنون کمتر از ليزر براي تشخيص بيماري‌ها استفاده شده است، افزود: در اين طرح ميزان و شدت نسبي عناصر مختلفي مانند كلسيم، منيزيم، سليسيوم، كربن، هيدروژن، نيتروژن، اكسيژن، تيتانيوم، سديم و پتاسيم در 29 نمونه ناخن شامل دو نفر مبتلا به تيروئيد پركار، پنج نفر مبتلا به تيروئيد كم‌كار و 21 نفر سالم مورد بررسي قرار گرفته است.
به گفته بحريني، نتايج آزمايش‌ها نشان مي‌دهد که ميزان و شدت نسبي عنصر سديم و پتاسيم نسبت به كلسيم در ناخن بيماران تيروئيدي به مقدار قابل ملاحظه‌اي بيش از افراد سالم است.
بحريني در خصوص چگونگي انجام اين آزمايش خاطرنشان كرد: در اين روش تشخيصي كه به روش LIBS معروف است، يک پالس ليزري بر روي نمونه ناخن متمرکز شده و بخش ميکرومتري از سطح ناخن کنده مي‌شود. ماده کنده شده بخش بيشتري از انرژي ليزر را جذب كرده و پلاسماي کوچکي در جلو نمونه ايجاد مي شود. پس از اتمام پالس ليزر پلاسماي حاصله به تدريج خنک شده و عناصر مختلف در آن تابش طيفي منحصر به فردي ساطع مي‌كنند. با تجزيه تحليل طيف ساطع شده از پلاسما مي توان عناصر موجود در نمونه را تشخيص داد.
اين دانشجوي دكتري پژوهشكده ليزر و پلاسماي دانشگاه شهيد بهشتي با بيان اينكه تعداد نمونه‌هاي مورد آزمايش كم بوده است، اضافه كرد: با استفاده از اين روش عناصر ناخن افراد سالم و بيماران پرکار و کم کار تيروئيدي اندازه گيري شده و با يکديگر مقايسه مي شوند. نتايج حاصل از اين آزمايشات نشان مي دهد که تفاوت بارزي بين عناصر سديم و پتاسيم ناخن افراد سالم و بيماران تيروئيدي وجود دارد که پيش بيني مي شود با استفاده از اين موضوع بتوان زمان تشخيص بيماري تيروئيد را به کمتر از يک دقيقه رساند.
بحريني در پايان با اشاره به تعامل ضعيف جامعه پزشكي با جامعه مهندسي در اين طرح براي دريافت نمونه‌هاي ناخن در سطح گسترده‌تر و ورود اين طرح به مراحل و مقياس‌هاي بزرگتر به خبرگزاري دانشجويان ايران گفت: نمونه‌گيري راحت‌تر، تشخيص سريع‌تر و كم‌هزينه‌تر و استفاده از ناخن دست انسان به عنوان نشانگر بيولوژيك و امكان تاثير فرآيندهاي فيزيولوژيك و پاتولوژيك مربوط به خون و استخوان روي محتوي عناصر ناخن از ويژگي‌هاي اين روش تشخيصي نسبت به روش‌هاي متداول است كه اميدواريم با افزايش همكاري‌هاي دوجانبه بين جامعه پزشكي و مهندسي اين روش به عنوان روش مطمئن و سريع تشخيصي براي بيماري‌هاي مختلف به كار رود.
گفتني است، اين طرح در قالب رساله دكتري بحريني با راهنمايي دكتر سيد حسن توسلي، عضو هيات علمي پژوهشكده ليزر و پلاسما دانشگاه شهيد بهشتي و عضو مرکز تحقيقات کاربرد ليزر در پزشكي دانشگاه علوم پرشکي شهيد بهشتي انجام شده است.
